Στην Κάρπαθο, ο Δεκαπενταύγουστος γιορτάζεται με λαμπρότητα σε τέσσερα χωριά – το Απέρι, τις Μενετές, την Όλυμπο και τις Πυλές – όπου οι εκκλησίες της Παναγίας γεμίζουν κάθε χρόνο από πλήθος προσκυνητών.
Η μέρα αυτή, γνωστή και ως «Πάσχα του καλοκαιριού», είναι γεμάτη συγκίνηση και κατάνυξη. Στη Χάρη Της ανεβαίνουν οι πιο θερμές προσευχές, κι Εκείνη, λένε, βρίσκει πάντα τον τρόπο να ανταποκριθεί στις ανθρώπινες προσμονές, μικρές ή μεγάλες.
Πρώτοι στο κάλεσμα είναι οι μετανάστες – τα ξενάκια – που όλη τη χρονιά αγωνίζονται μακριά, αλλά επιστρέφουν για να ζήσουν τη γιορτή στον τόπο τους. Ο εκκλησιασμός, με τα καλά και συνήθως καινούρια ρούχα, σηματοδοτεί την αρχή μιας μέρας που δεν σταματά μετά τη λειτουργία. Τα σπίτια ανοίγουν για να κεράσουν, τα καφενεία γεμίζουν κόσμο και από το μεσημέρι ξεκινούν οι λύρες, τα λαούτα και τα γλέντια, με τους Καρπάθιους να υφαίνουν μαντινάδες και τον μεγάλο χορό να στήνεται στην αυλή κάθε εκκλησίας. Ούτε τα μελτέμια του Αυγούστου δεν σταματούν το πανηγύρι.
Στα παλιότερα χρόνια, πολλά από τα έθιμα είχαν ιδιαίτερη βαρύτητα – όπως το κοινό τραπέζι, προσφορά στη Χάρη Της, που κρατάει μέχρι σήμερα. Σήμερα, η γιορτή διατηρεί το πνεύμα της, αν και η εποχή απαιτεί μεγαλύτερη προσοχή και σεβασμό στη ζωή όλων.
Για όσους δεν κατάφεραν να ταξιδέψουν, οι αναμνήσεις γίνονται παρηγοριά. Για όσους βρέθηκαν στην Κάρπαθο, η μέρα αυτή παραμένει η πιο μεγάλη, κι όμως η πιο σύντομη, γιατί φεύγει πάντα πιο γρήγορα απ’ όσο θα ήθελαν.
