Τα αποτελέσματα πενταετούς προγράμματος από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος για μείωση των νοσοκομειακών λοιμώξεων σε 10 νοσοκομεία της χώρας
Μείωση κατά 40% των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων και αύξηση κατά 20-50% της υγιεινής των χεριών σε 10 νοσοκομεία της χώρας πέτυχε πενταετές πρόγραμμα του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος για τον περιορισμό των λοιμώξεων από ανθεκτικά μικρόβια σε νοσηλευόμενους ασθενείς στη χώρα μας.
Το πρόγραμμα πέτυχε και τους πέντε από τους πέντε στόχους του, γλιτώνοντας τους ασθενείς από σχεδόν 17.000 επιπλέον ημέρες νοσηλείας λόγω επιπλοκών. Το αποτέλεσμα αυτό αντιστοιχεί στην απελευθέρωση μιας Μονάδας Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) δυναμικότητας 40 κλινών για ένα έτος. Παράλληλα, εξοικονόμησε πάνω από 14 εκατ. ευρώ.
Στο πρόγραμμα εντάχθηκαν κατ΄ αρχήν νοσηλευτές σε κρίσιμες θέσεις για τον έλεγχο των λοιμώξεων, όπως ΜΕΘ, Τμήματα Επειγόντων Περιστατικών και χειρουργείων, ενώ στη συνέχεια εντάχθηκαν και γιατροί καθώς και φαρμακοποιοί νοσοκομείων. Συνολικά εκπαιδεύθηκαν 1536 επαγγελματίες υγείας πανελλαδικά, εκ των οποίων συμμετείχαν στις εξετάσεις του προγράμματος οι 1.180, ενώ τελικά πιστοποιήθηκαν οι 940.
Διαπιστώθηκε κακή χρήση προεγχειρητικής προφύλαξης με αντιβιοτικά, καθώς το 20% των ασθενών έπαιρνε αντιβίωση και μετά το εξιτήριο από το νοσοκομείο
Το κλωστιρίδια το δύσκολο τέθηκε υπό παρακολούθηση στο πλαίσιο του προγράμματος μείωσης των νοσοκομειακών λοιμώξεων
Τα παραπάνω αποτελέσματα του προγράμματος παρουσιάστηκαν σε χθεσινή εκδήλωση στο Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος από τους εκπροσώπους του προγράμματος, παρουσία της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Υγείας.
Χαιρετίζοντας την εκδήλωση ο υπουργός Υγείας Άδωνις Γεωργιάδης εξήρε το έργο του Ιδρύματος στον τομέα υγείας της χώρας αναφέροντας ότι «για το ΕΣΥ αποτελεί ξεχωριστό, διακριτό πυλώνα», σημείωσε ότι αντίστοιχο πρόγραμμα σχεδιάστηκε ειδικά για τα χειρουργεία από το υπουργείο μέσω Ταμείου Ανάκαμψης και δεσμεύθηκε για τη συνέχισή του και μετά τη λήξη της χρηματοδότησης του Ταμείου Ανάκαμψης. Ειδικά για τις νοσοκομειακές λοιμώξεις, επισήμανε τη θλιβερή πρωτιά της χώρας μας διεθνώς ήδη από τη προηγούμενη θητεία του το 2014. Αναφερόμενος μάλιστα σε ταξίδι του στις ΗΠΑ για το θέμα, συνέκρινε από πλευράς ασφάλειας την μικροβιακή αντοχή στα νοσοκομεία με τη Βαγδάτη, λέγοντας πως είναι ασφαλέστερη μια βόλτα εκεί αντί για μια βόλτα σε ένα ελληνικό νοσοκομείο.
Παρουσιάζοντας τα αποτελέσματα του προγράμματος GRIPP – SNF, o διευθυντής του κέντρου υγιεινής και επιδημιολογίας Γιάννης Κοψιδάς, ανέφερε ότι στο πρόγραμμα μετείχαν τα νοσοκομεία Ευαγγελισμός, Αττικόν, «Άγιος Σάββας», τα Παίδων «Αγ. Σοφία» και «Αγλ. Κυριακού», το Παπαγεωργίου Θεσσαλονίκης και τα Πανεπιστημιακά Νοσοκομεία Πατρών, Λάρισας, Αλεξανδρούπολης και Ηρακλείου.
Το πρόγραμμα περιελάμβανε πέντε πυλώνες: την ενίσχυση των επιτροπών νοσοκομειακών λοιμώξεων με εξειδικευμένο νοσηλευτή επιτήρησης λοιμώξεων ανά 50 κλίνες αρχικά και στη συνέχεια ανά 100 κλίνες, τη δημιουργία εκπαιδευτικού προγράμματος για τις βασικές αρχές πρόληψης και ελέγχου των λοιμώξεων, τη δημιουργία ενός ενιαίου εθνικού συστήματος καταγραφής για την επιτήρηση των λοιμώξεων στα νοσοκομεία και την μικροβιακή αντοχή, την επιτήρηση και καταγραφή των συχνότερων νοσοκομειακών λοιμώξεων και ανθεκτικών μικροβίων και την εφαρμογή πολυπαραγοντικών στρατηγικών ελέγχου λοιμώξεων. Στα νοσοκομεία που συμμετείχαν, αναρτήθηκαν υπενθυμιστικές αφίσες για τα μέτρα πρόληψης των νοσοκομειακών λοιμώξεων.
Αρχικά ελέγχθηκαν οι λοιμώξεις σε ασθενείς με κεντρική γραμμή, οι οποίες ξεκίνησαν με 7,66 λοιμώξεις ανά 1000 ημέρες νοσηλείας για να καταλήξουν σε 4,02 κατά μέσο όρο με μέγιστη καταγραφή τις 12,07 λοιμώξεις, οι οποίες κατέληξαν σε 2,39. Στα τρία τέταρτα των τμημάτων που ελέγχθηκαν, η μείωση των λοιμώξεων ξεπέρασε το 25%, ενώ στη μακροχρόνια αξιολόγηση τα δύο τρίτα των τμημάτων είχαν βελτίωση. Μάλιστα 28 τμήματα δεν είχαν λοίμωξη από κεντρική γραμμή για έξι μήνες, ενώ 13 από τα 28, δεν είχαν λοίμωξη για ένα έτος, όταν στη μακροχρόνια αξιολόγηση τέτοιες λοιμώξεις εμφανίζονταν σε 9,26 ασθενείς ανά 1000 ημέρες νοσηλείας, για να περιοριστεί η συχνότητα σε 1,12 στο τέλος του προγράμματος. Από το πρόγραμμα αποφεύχθηκαν 933 νοσοκομειακές λοιμώξεις σε ισάριθμους ασθενείς.
Αντίστοιχα, σε ότι αφορά ουρολοιμώξεις από καθετήρα, τα πιο συχνά παθογόνα μικρόβια ήταν η κλεμπσιέλλα, η ψευδομονάδα και το e.coli στα 8 νοσοκομεία ενηλίκων.
Τα ποσοστά των νοσοκομειακών λοιμώξεων από ουροκαθετήρα κυμαίνονταν από 0,18 – 3,83 ανά 1000 ημέρες αρχικά, σε κάποια νοσοκομεία έβαιναν αυξανόμενες καθόλη τη διάρκεια του προγράμματος φτάνοντας μέχρι και τα 6,19 περιστατικά ανά 1000 ημέρες, οπότε δόθηκαν οδηγίες διαχείρισης.
Αντίστοιχα διαπιστώθηκε και κακή χρήση προεγχειρητικής προφύλαξης με αντιβιοτικά, καθώς το 20% των ασθενών έπαιρνε αντιβίωση και μετά το εξιτήριο από το νοσοκομείο. Οι οδηγίες αφορούσαν τη χορήγηση χημειοπροφύλαξης με αντιβιοτικά μία ώρα πριν το χειρουργείο και ολοκλήρωση της αντιβίωσης στην ολοκλήρωση του 24ώρου.
Επιπλέον, το πρόγραμμα προχώρησε και σε επιτήρηση του κλωστιριδίου του δύσκολου, ενός από τα ανθεκτικά μικρόβια που εντοπίζονται περισσότερο στις παθολογικές κλινικές.
Σε ότι αφορά την υγιεινή των χεριών, παρατηρήθηκε αύξηση της συμμόρφωσης στα τρία τέταρτα των τμημάτων, ξεκινώντας από τήρηση της υγιεινής στο 48,6% των μονάδων, ποσοστό που έφτασε στο πρώτο εξάμηνο του 2025 στο 64%.
Από την πλευρά της η καθηγήτρια Εντατικής Θεραπείας του ΕΚΠΑ Αντωνία Κουτσούκου εστίασε στην ευθύνη των γιατρών για τη θεραπεία των ασθενών και τόνισε ότι το αποτέλεσμα του προγράμματος περιλαμβάνει και μη μετρήσιμα οφέλη, καθώς προσέδωσε δεξιότητες στο προσωπικό, ξεπερνώντας διαφωνίες του προσωπικού, αδυναμία συμμόρφωσης και άρνηση μέτρων, για να καταλήξει ότι η εκπαίδευση αποτελεί το βασικό εργαλείο του εκπολιτισμού.
Ο ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος του CLEO Θεοκλής Ζαούτης, επεσήμανε ότι το πρόγραμμα πέτυχε τους 5 από τους 5 στόχους του, αύξησε κατά 20-50% την τήρηση της υγιεινής των χεριών και μείωσε τις βακτηριαιμίες από κεντρική γραμμή κατά 40%.
Ο πρόεδρος του τμήματος Νοσηλευτικής καθηγητής Παύλος Μυριανθεύς επεσήμανε ότι η ιατρική γνώση διπλασιάζεται κάθε 73 ημέρες, δηλαδή 5 φορές το χρόνο, γεγονός που αποτελεί δείκτη την ποιότητας παροχής υπηρεσιών υγείας.
Πρόσθεσε ότι από τους 1536 νοσηλευτές ΜΕΘ, ΤΕΠ και χειρουργείων, γιατρών και φαρμακοποιών, οι 1180 μετείχαν στις εξετάσεις και πιστοποιήθηκαν οι 940.
Ο διευθύνων σύμβουλος του ΟΔΙΠΥ Χρήστος Νέστορας ανέφερε ότι το πρόγραμμα πέτυχε μόνιμη παρακολούθηση και αξιολόγηση των νοσοκομειακών λοιμώξεων, τακτική συλλογή δεικτών λοιμώξεων, διασύνδεση με τη διαδικασία πιστοποίησης, υποστήριξη των επιτροπών λοιμώξεων των νοσοκομείων και τεκμηριωμένη χάραξη πολιτικής, και όλα αυτά με την άριστη συνεργασία όλων των φορέων που συνεργάστηκαν για την υλοποίησή του.
