Μετά την αποστολή του ογκώδους φακέλου απαντήσεων στην ΕΑΔ και τη λήξη της προθεσμίας στις 29 Οκτωβρίου, ξεκίνησε νέος κύκλος ελέγχων με αντιπαραβολή των απαντήσεων με τα πρωτότυπα αρχεία και τους φυσικούς φακέλους της υπηρεσίας
Η Υπηρεσία Δόμησης Ρόδου βρίσκεται για ακόμη μία φορά στο επίκεντρο θεσμικού ελέγχου και διοικητικής επιθεώρησης. Δύο επιθεωρήτριες της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας (ΕΑΔ) αφίχθησαν χθες στη Ρόδο και από το πρωί της Δευτέρας βρίσκονται στα γραφεία της υπηρεσίας, πραγματοποιώντας ενδελεχή έλεγχο στα πρωτόκολλα και στα φυσικά αρχεία.
Πρόκειται για τη δεύτερη φάση του ελέγχου που ξεκίνησε μετά την ολοκλήρωση της προθεσμίας για την αποστολή του ογκώδους φακέλου απαντήσεων της Υπηρεσίας Δόμησης προς την ΕΑΔ, η οποία είχε οριστεί για τις 29 Οκτωβρίου.
Η συγκεκριμένη προθεσμία είχε δοθεί προ εβδομάδων, προκειμένου η Υπηρεσία να συγκεντρώσει και να αποστείλει το σύνολο των στοιχείων που ζητήθηκαν στο πλαίσιο της μεγάλης έρευνας για το πολύκροτο σκάνδαλο της πολεοδομίας.
Η διαδικασία αυτή ολοκληρώθηκε εγκαίρως, με την υποβολή ενός εκτενούς και λεπτομερούς φακέλου απαντήσεων που καλύπτει χιλιάδες διοικητικές πράξεις, από προεγκρίσεις και άδειες δόμησης έως ανασυστάσεις φακέλων οικοδομικών αδειών και καταγγελίες για αυθαίρετα.
Η έναρξη της επιτόπιας επιθεώρησης
Από χθες οι δύο επιθεωρήτριες της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας ξεκίνησαν τη διαδικασία αντιπαραβολής των στοιχείων που περιλαμβάνονται στις απαντήσεις της υπηρεσίας με τα πρωτότυπα έγγραφα των φυσικών φακέλων. Η αυτοψία επικεντρώνεται στη διασταύρωση δεδομένων που αφορούν στην τήρηση των διαδικασιών, στη χρονολογική αλληλουχία των πράξεων, στην πληρότητα των φακέλων και τη συνέπεια των αναφερομένων στοιχείων.
Η ΕΑΔ έχει θέσει σαφή εντολή να εξεταστεί διεξοδικά η ακρίβεια των απαντήσεων που δόθηκαν, η πληρότητα της τεκμηρίωσης και η συμβατότητα των ηλεκτρονικών εγγραφών με το φυσικό αρχείο. Η διαδικασία αναμένεται να διαρκέσει τέσσερις ημέρες, ενώ δεν αποκλείεται να προκύψει η ανάγκη υποβολής συμπληρωματικών ερωτημάτων προς την Υπηρεσία Δόμησης Ρόδου, εφόσον εντοπιστούν ασάφειες ή αντιφάσεις στα στοιχεία.
Το εύρος της έρευνας και οι κρίσιμες παράμετροι
Η επιθεώρηση εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο της μεγάλης έρευνας της ΕΑΔ για το σκάνδαλο διαφθοράς που συγκλόνισε τη Ρόδο και αποκάλυψε σοβαρές παθογένειες στη λειτουργία της πολεοδομικής υπηρεσίας. Στο χρονικό διάστημα από την 1η Νοεμβρίου 2022 έως και τις 30 Δεκεμβρίου 2024, στην Υπηρεσία Δόμησης έχουν κατατεθεί περίπου δέκα χιλιάδες πεντακόσιες αιτήσεις και χίλιες πεντακόσιες καταγγελίες για αυθαίρετα. Ένα σημαντικό μέρος αυτών είχε χρεωθεί σε υπαλλήλους που σήμερα ελέγχονται ποινικά και πειθαρχικά, γεγονός που έχει επιβαρύνει τη θεσμική εικόνα της υπηρεσίας και έχει δημιουργήσει πρόσθετες δυσκολίες στην τεκμηρίωση.
Το πεδίο ελέγχου της ΕΑΔ καλύπτει κάθε πτυχή της λειτουργίας της πολεοδομίας. Από την τήρηση προθεσμιών και τη διαχείριση προεγκρίσεων έως την ορθότητα των βεβαιώσεων όρων δόμησης, την αντιμετώπιση καταγγελιών για αυθαίρετα, την πραγματοποίηση αυτοψιών και τη διαχείριση ανασυστάσεων φακέλων οικοδομικών αδειών.
Η διαδικασία της αντιπαραβολής των φακέλων
Οι επιθεωρήτριες εξετάζουν αναλυτικά τους φυσικούς φακέλους και συγκρίνουν τα δεδομένα με τα αντίστοιχα ηλεκτρονικά αρχεία που έχουν σταλεί στην Αρχή. Σε πολλές περιπτώσεις ελέγχεται αν οι ημερομηνίες των πράξεων συμφωνούν, αν τα έγγραφα φέρουν τις απαραίτητες υπογραφές, αν έχουν τηρηθεί οι προβλεπόμενες διαδικασίες και αν υπάρχουν τροποποιήσεις ή προσθήκες που έγιναν εκ των υστέρων.
Η διαδικασία αυτή είναι ιδιαίτερα απαιτητική, καθώς πρόκειται για υλικό που καλύπτει μια τριετία και περιλαμβάνει χιλιάδες σελίδες διοικητικών πράξεων. Η ΕΑΔ δίνει βαρύτητα όχι μόνο στη διαπίστωση πιθανών παρατυπιών, αλλά και στη συνολική εικόνα λειτουργίας της υπηρεσίας, με στόχο την ενίσχυση της θεσμικής λογοδοσίας και της διοικητικής διαφάνειας.
Ο έλεγχος επικεντρώνεται σε τρεις άξονες:
Τις αιτήσεις για έκδοση προέγκρισης και βεβαίωσης όρων δόμησης (ΒΟΔ), με ιδιαίτερη έμφαση στις καθυστερήσεις, τις ελλείψεις δικαιολογητικών και τις αδικαιολόγητες τροποποιήσεις φακέλων.
Τις καταγγελίες για αυθαίρετες κατασκευές, όχι μόνο στη Ρόδο αλλά και στα νησιά όπου η Υπηρεσία Δόμησης παρέχει διοικητική υποστήριξη. Ζητήθηκε λεπτομερής καταγραφή όλων των ενεργειών, από την υποβολή της καταγγελίας μέχρι και την επιβολή ή είσπραξη προστίμων.
Τις ανασυστάσεις φακέλων οικοδομικών αδειών, που συχνά αποτέλεσαν αντικείμενο αδιαφανών πρακτικών, με την Αρχή να ζητά όλες τις αποφάσεις και τα δεδομένα σε ηλεκτρονική μορφή.
Ειδικό κεφάλαιο του ελέγχου αφορά στον τρόπο που η Υπηρεσία χειρίστηκε αιτήσεις προέγκρισης και ΒΟΔ. Η ΕΑΔ ζητά να αποτυπωθεί πώς και γιατί αιτήσεις που είχαν χρεωθεί σε υπαλλήλους παρέμειναν σε εκκρεμότητα πέρα από τις προβλεπόμενες προθεσμίες, με ενδεικτικές αναφορές σε συγκεκριμένους αριθμούς αιτήσεων και ημερομηνίες. Ζητά επίσης να καταγραφεί η υπηρεσιακή πρακτική όταν οι φάκελοι κατατίθενται ελλιπείς ως προς τα τεχνικά στοιχεία, καθώς και να αιτιολογηθούν περιπτώσεις όπου οι προεγκρίσεις εκδόθηκαν ύστερα από χρονικό διάστημα πολύ πέραν όσων ορίζουν οι διατάξεις.
Ιδιαίτερη μνεία γίνεται και στις αλλοιώσεις στοιχείων φακέλων, όταν δηλαδή τα υποβληθέντα στοιχεία αντιστοιχούσαν αρχικά σε ένα ακίνητο και αργότερα μεταβλήθηκαν προκειμένου να αφορούν άλλο, ασύνδετο ακίνητο.
Η Αρχή απαιτεί γραπτή περιγραφή της «τηρούμενης υπηρεσιακής διαδικασίας» σε κάθε ξεχωριστή υπο-περίπτωση, από την πρωτοκόλληση έως την τελική πράξη ή την αιτιολογημένη απόρριψη, αναδεικνύοντας έτσι το κεντρικό ζητούμενο: την απόδειξη ότι το θεσμικό πλαίσιο εφαρμόστηκε με ομοιογένεια, διαφάνεια και εντός προθεσμιών.
Σε ό,τι αφορά στις καταγγελίες για αυθαίρετες κατασκευές, η ΕΑΔ δεν περιορίζεται σε μια γενική αποτύπωση. Ζητά να περιγραφεί αναλυτικά η αλληλουχία των ενεργειών:
Από τον προγραμματισμό αυτοψίας με ενημέρωση των εμπλεκομένων έως την επιβολή προστίμων, την τυχόν απόφαση του ΣΥΠΟΘΑ, τη διασταύρωση δηλώσεων υπαγωγής και τη διαπίστωση αν απαιτούνταν πρόσθετες εγκρίσεις, μέχρι και τις ενέργειες κατεδάφισης.
Όλα αυτά καλούνται να καταγραφούν με στοιχεία όπως τιμές ζώνης και ενδείξεις για τμήματα υπό καθεστώς προστασίας του Υπουργείου Πολιτισμού, αλλά και με χρήση εργαλείων παρακολούθησης όπως το e-poleodomia.
Οι ανασυστάσεις φακέλων ως «κρυφή πύλη»
Ιδιαίτερη βαρύτητα δίδεται στις ανασυστάσεις φακέλων οικοδομικών αδειών, φωτίζοντας ένα πεδίο με μεγάλο ρίσκο αδιαφάνειας. Η ΕΑΔ ζητά την υπηρεσιακή διαδικασία που ακολουθήθηκε μέσα στο εξεταζόμενο διάστημα, την ηλεκτρονική αποστολή όλων των αποφάσεων ανασύστασης και την παράθεση αναλυτικών δεδομένων σε ξεχωριστό πίνακα, προκειμένου να ελεγχθεί η κανονικότητα, η πληρότητα και η τεκμηρίωση των πράξεων.
Το ενδιαφέρον για τις ανασυστάσεις δεν είναι τυχαίο. Σε μια υπηρεσία όπου ο «φάκελος» αποτελεί το αποδεικτικό σώμα μιας διοικητικής ιστορίας, οι ανασυστάσεις μπορούν, αν δεν γίνονται με αυστηρούς κανόνες, να λειτουργήσουν ως μεταγενέστερη «εξαέρωση» στοιχείων ή ως ανακατασκευή πραγματικότητας που νομιμοποιεί εκ των υστέρων προβληματικές πράξεις.
Από την ογκώδη δικογραφία προέκυψαν ειδικότερα:
• 34 ξεχωριστές υποθέσεις, που περιελάμβαναν δωροδοκίες, καταχρήσεις εξουσίας, πλαστογραφίες και συγκάλυψη αυθαιρέτων.
• 7 βασικοί κατηγορούμενοι (δημόσιοι υπάλληλοι, μηχανικοί και προϊστάμενοι τμημάτων), αλλά και ακόμη 21 εμπλεκόμενοι που απολογούνται σε δεύτερο χρόνο.
• Συναλλαγές με χρηματικά ποσά που ξεκινούσαν από 1.000 ευρώ και έφταναν έως και τις 30.000 ευρώ για «εξυπηρετήσεις» όπως έκδοση αδειών, διαγραφή προστίμων και παράκαμψη ελέγχων.
Το «μοντέλο λειτουργίας» του κυκλώματος βασιζόταν σε χειραγώγηση φακέλων, παράκαμψη διαδικασιών και χρηματισμούς, δημιουργώντας μια κανονική «παράλληλη υπηρεσία» με ιδιωτικούς όρους εξυπηρέτησης.
Στην καρδιά του μηχανισμού ήταν η εργαλειοποίηση των διαδικασιών. Η υποδοχή αιτημάτων εκτός προθεσμιών άμβλυνε τον θεσμικό έλεγχο. Η επεξεργασία φακέλων χωρίς πλήρη δικαιολογητικά λειτουργούσε ως προθάλαμος για μεταγενέστερες «διορθώσεις» κατά το δοκούν. Η χορήγηση προεγκρίσεων και αδειών με παραλείψεις ή ψευδή δεδομένα νομιμοποιούσε ένα αποτέλεσμα που σε άλλη περίπτωση δεν θα μπορούσε να σταθεί. Και όλα αυτά συνέβαιναν με αντάλλαγμα χρήματα ή παροχές, δημιουργώντας μια «αγορά» εντός της δημόσιας διοίκησης – μια αγορά όπου ο κανόνας δεν ήταν ο νόμος, αλλά το διαπραγματευτικό εύρος της κάθε περίπτωσης.
Η σκιά του σκανδάλου και η ανάγκη επαναφοράς εμπιστοσύνης
Το σκάνδαλο που ξέσπασε πέρυσι αποκάλυψε ένα εκτεταμένο δίκτυο παρατυπιών με εμπλοκή υπαλλήλων, μηχανικών και επιχειρηματιών, που φέρονται να παρακάμπτουν διαδικασίες με οικονομικά ανταλλάγματα. Οι αποκαλύψεις αυτές προκάλεσαν την παρέμβαση τόσο της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας όσο και της Δικαιοσύνης, οδηγώντας σε ποινικές διώξεις δεκάδων ατόμων και στην απομάκρυνση υπαλλήλων από θέσεις ευθύνης.
Σήμερα, η Υπηρεσία Δόμησης επιχειρεί να αποκαταστήσει την αξιοπιστία της μέσα από πλήρη συνεργασία με τα ελεγκτικά όργανα. Η παρουσία των επιθεωρητριών της ΕΑΔ στη Ρόδο θεωρείται κρίσιμη για τη διασφάλιση της θεσμικής διαφάνειας και για την αποτίμηση του κατά πόσο έχουν ληφθεί μέτρα πρόληψης αντίστοιχων φαινομένων στο μέλλον.
Η τετραήμερη έρευνα, που βρίσκεται σε εξέλιξη δεν αναμένεται να ολοκληρωθεί με την αποχώρηση των επιθεωρητριών. Αντιθέτως, το επόμενο στάδιο θα περιλαμβάνει την αξιολόγηση των διαπιστώσεων, τη σύνταξη πορίσματος και ενδεχομένως την αποστολή νέων ερωτημάτων ή συμπληρωματικών αιτημάτων τεκμηρίωσης προς την υπηρεσία.
Η Ρόδος παραμένει στο μικροσκόπιο της ΕΑΔ, με τις αρχές να επιδιώκουν να διασφαλίσουν ότι η πολεοδομική διοίκηση λειτουργεί με όρους διαφάνειας, νομιμότητας και θεσμικής συνέπειας. Ο επιτόπιος έλεγχος αποτελεί ουσιαστικά έναν μηχανισμό θεσμικής κάθαρσης, που αποσκοπεί στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των πολιτών και στη διαμόρφωση μιας νέας κουλτούρας δημόσιας διοίκησης, απαλλαγμένης από σκιές και παλαιές πρακτικές.
Η έρευνα συνεχίζεται μεθοδικά, και τα ευρήματα των επιθεωρητριών αναμένεται να καθορίσουν σε μεγάλο βαθμό την επόμενη φάση των ελέγχων, αλλά και την εικόνα της Ρόδου ως θεσμικού παραδείγματος για τη διαφάνεια και τη διοικητική λογοδοσία.
Πηγή:www.dimokratiki.gr
