Υπουργοί της κυβέρνησης Μητσοτάκη συναγωνίζονται σε ακροδεξιό οίστρο και τα βάζουν με το διεθνές δίκαιο και τα όργανά του
Εδώ και καιρό η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη επιδιώκει να περιορίσει τις απώλειες που έχει προς τα δεξιά, υιοθετώντας, σε αρκετά θέματα μια επί της ουσίας ακροδεξιά ρητορική.
Πρωταγωνιστές σε αυτή την προσπάθεια είναι συγκεκριμένοι υπουργοί. Δύο που ξεχωρίζουν είναι ο υπουργός Υγείας Άδωνις Γεωργιάδης και ο υπουργός Μετανάστευσης Θάνος Πλεύρης.
Μια στιχομυθία μεταξύ τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης το Σαββατοκύριακο που πέρασε ήταν χαρακτηριστική.
Απαντώντας ο Άδωνις Γεωργιάδης σε ένα σχόλιο που του θύμιζε τη Διεθνή Αμνηστία και το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, έσπευσε να πει: «Αδιάφορα αριστεροκρατούμενα σχήματα! Κανείς δεν πρέπει να τους δίνει καμμία σημασία.»
Αξίζει να σημειωθεί στο σημείο αυτό ότι η Διεθνής Αμνησία είναι μια πολύ μεγάλου κύρους διεθνής ανθρωπιστική μη κυβερνητική οργάνωση, που εκτός όλων των άλλων είχε καταγγείλει τη δικτατορία στην Ελλάδα, ενώ το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης είναι το διεθνές δικαιοδοτικό όργανο του ΟΗΕ στο οποίο η χώρα μας θέλει να προσφύγει για να λύσει τις διαφορές που έχει με την Τουρκία.
Αναρωτιέται, επίσης κανείς, από που και ως που ένα διεθνές δικαστήριο, που λειτουργεί υπό την αιγίδα του ΟΗΕ και μια διεθνής οργάνωση με μεγάλο κύρος είναι «αριστεροκρατούμενα σχήματα» στα οποία «κανείς δεν πρέπει να δίνει σημασία».
Και βεβαίως το να γράψει κάτι τέτοιο ένα τρολ του διαδικτύου μπορεί και να ήταν μια χειρονομία χωρίς αντίκτυπο, αλλά όταν έρχεται από υπουργό της κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη αποκτά άλλη βαρύτητα, γιατί μοιάζει ως να είναι κυβερνητική θέση.
Την ανάρτηση αυτή του Άδωνι Γεωργιάδη έσπευσε να αναπαράγει ένας άλλος υπουργός της κυβέρνησης, ο υπουργός Μετανάστευσης Θάνος Πλεύρης και να προσθέσει και τη δική του πινελιά.
Έτσι λοιπόν ο υπουργός Μετανάστευσης υποστήριξε ότι ο Άδωνις Γεωργιάδης «ανοίγει με το γνωστό του ξεκάθαρο τρόπο μια μεγάλη κουβέντα που πρέπει να κάνουμε με ειλικρίνεια. Η νομολογία πολλών ευρωπαϊκών και διεθνών δικαστηρίων και οι αποφάσεις διεθνών και ευρωπαϊκών οργάνων έχουν επηρεαστεί από μια πολυετή ηγεμονία της αριστερής ιδεολογίας. Δεν στηρίζονται στις συμβάσεις που έχουμε υπογράψει αλλά πως τα ίδια αυτά όργανα τις ερμηνεύουν με συχνά αντιδυτική, αντιευρωπαϊκή και στον τομέα της μετανάστευσης φιλομεταναστευτική προσέγγιση με αποστροφή σε καθετί ευρωπαϊκό και δυτικό και λατρεία σε καθετί αντιδυτικό και αντιευρωπαϊκό.»
Μάλιστα, θέλοντας να κάνει πιο σαφή τη θέση του, ο υπουργός Μετανάστευσης (και νομικός ο ίδιος) υπογράμμισε ότι «ειδικά στη μετανάστευση το βλέπουμε συχνά. Δυσκολεύουν τις αποφάσεις απελάσεων, αντιδρούν στη δημιουργία κέντρων φιλοξενίας εκτός ΕΕ, αντιδρούν στη δημιουργία ασφαλών τρίτων χωρών για απέλαση, αντιδρούν στην απαίτηση των κρατών να φυλάσσουν τα σύνορα τους, όσα δηλαδή κυρίαρχες κυβερνήσεις με την ψήφο των ευρωπαϊκών λαών θέλουν να υποστηρίξουν και τελικά αυτά τα όργανα θέλουν να επιβάλουν στους ευρωπαίους να ανεχθούν αθρόα ροή στην ΕΕ στο όνομα του ανθρωπισμού. Προσωπικά μου είναι αδιάφορη η κριτική που δέχονται νομοθετικά κείμενα που υποστήριξα όπως η αναστολή ασύλου, η ποινικοποίηση της παράνομης διαμονής και η επιτάχυνση απελάσεων από αυτά τα όργανα. Αντιθέτως συχνά η αρνητική κριτική από αυτά επιβεβαιώνουν την ορθότητα των αποφάσεων και την ανάγκη λήψης ακόμη αυστηρότερων μέτρων στο επίπεδο της αποτροπής».
Η αναφορά του αυτή μας βοηθά να καταλάβουμε και τους λόγους για το μένος του και το ποια είναι τα όργανα αυτά. Το βασικό διεθνές όργανο που έχει παρέμβει εναντίον αποφάσεων της κυβέρνησης είναι το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ), που πρόσφατα, όταν ο Θάνος Πλεύρης ανέστειλε το δικαίωμα υποβολής αιτήσεων ασύλου για όσους έφταναν από τη Βόρεια Αφρική, παρενέβη με διαταγή ασφαλιστικών μέτρων, γιατί πολύ απλά με βάση το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο, που είναι ενσωματωμένο στο ελληνικό δίκαιο, δεν μπορείς να αρνηθείς σε κάποιον το δικαίωμα να υποβάλει αίτηση ασύλου. Μπορεί να κριθεί αρνητικά ένα αίτημα ασύλου, όμως δεν μπορεί να απελαθεί κάποιος πριν υποβάλλει το αίτημα και αυτό κριθεί σύμφωνα με τον νόμο.
Όσο για το ίδιο το ΕΔΔΑ υποθέτω ότι θα θυμάται ο Θάνος Πλεύρης από τα μαθήματα που έκανε στη Νομική ότι είναι ένα διεθνές δικαστήριο που βασίζεται στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ), που η χώρα μας έχει υπογράψει, κυρώσει και ενσωματώσει στο εθνικό δίκαιο, οι αποφάσεις του είναι δεσμευτικές και αποτελούν τμήμα της νομολογίας και για τα ελληνικά δικαστήρια.
Όσο για την κριτική που ασκείται στις πολιτικές που προωθεί η κυβέρνηση αυτή είναι εύλογη, εάν αναλογιστούμε ότι σε θέματα όπως η μετανάστευση και το προσφυγικό κάνει επιλογές που έρχονται σε σύγκρουση με το ανθρωπιστικό δίκαιο, που στηρίζεται στην αρχή ότι δεν υπάρχουν «άνθρωποι χωρίς δικαιώματα» και ότι η κρατική κυριαρχία δεν σημαίνει αναστολή δικαιωμάτων όπως το άσυλο.
Όμως, δεν μένει σε αυτά μόνο ο Θάνος Πλεύρης. Σημειώνει και ότι «αντίστοιχα στη μάχη του Ισραήλ απέναντι στην τρομοκρατία είδαμε αυτά τα όργανα με ευαισθησία υπέρμετρη στους θύτες τρομοκράτες και όχι στα θύματα». Εδώ, βεβαίως ο υπουργός κάνει μια λαθροχειρία. Το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (τη συνθήκη για το οποίο έχει υπογράψει η χώρα μας) έχει αντιμετωπίσει ως ελεγχόμενους για εγκλήματα πολέμου και την κυβέρνηση του Ισραήλ και την ηγεσία της Χαμάς, ενώ εκκρεμεί η απόφασή του για το εάν διαπράχτηκε το έγκλημα της γενοκτονίας στη Γάζα από τη μεριά του Ισραήλ.
Για να καταλήξει ότι «οι αποφάσεις των οργάνων αυτών και των δικαστηρίων προφανώς εκτιμούνται από τα κράτη μέλη στο πλαίσιο των αρχών και αξιών της ΕΕ. Το να ανοίξει όμως αυτή η κουβέντα είναι προς όφελος της ΕΕ και του δυτικού κόσμου. Κανείς δεν είναι υπεράνω κριτικής και προφανώς μπορούμε να κρίνουμε τις αποφάσεις όλων των οργάνων δικανικών και μη που συντηρούνται από τους δυτικούς και ευρωπαίους φορολογούμενους και συχνά τους αγνοούν.»
Την επόμενη μέρα, ο Άδωνις Γεωργιάδης επανήλθε στο θέμα μιλώντας σε τηλεοπτική εκπομπή και υποστήριξε ότι δεν εννοούσε το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, αλλά το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, ο εισαγγελέας του οποίου έχει εκδώσει ένταλμα σύλληψης κατά του Νετανιάχου. Όμως, στη συνέχεια στράφηκε και αυτός κατά του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, επειδή έχει υποστηρίξει ότι τα pushbacks είναι παράνομα και υποστήριξε ότι αυτός συντάσσεται με εννέα ευρωπαίους πρωθυπουργούς που έχουν ζητήσει αλλαγή της πολιτικής για τα pushbacks. «Ξέρετε ότι υπάρχουν εννιά πρωθυπουργοί που έχουν ζητήσει αλλαγή και παρέμβαση πολιτική στη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ιδιαίτερα για το θέμα της μεταναστευτικής πολιτικής και τα pushbacks, κατηγορώντας τη Διεθνή Αμνηστία για αυτά που λέει;», ήταν η χαρακτηριστική του αποστροφή.
Βεβαίως, το ζήτημα παραμένει ότι η Ελλάδα έχει αναγνωρίσει το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο – το οποίο έχει εκδώσει εντάλματα σύλληψης για τον Νετανιάχου, τον πρώην υπουργό Άμυνας του Ισραήλ Γιοάβ Γκάλαντ και τον στρατιωτικό ηγέτη της Χαμάς Μοχάμεντ Ντιαμπ (είχε ζητήσει και για τους Σινουάρ και Χανίγιε αλλά είχαν σκοτωθεί). Αντίστοιχα, σε σχέση με τη νομολογία του ΕΔΔΑ η χώρα όντως έχει καταδικαστεί για παράνομη επαναπροώθηση στην Τουρκία, σε μια απόφαση που αναγνώρισε ότι «συστηματική πρακτική επαναπροώθησης από τις ελληνικές αρχές πολιτών τρίτων χωρών από την περιοχή του Έβρου προς την Τουρκία» και ότι σε αυτό το πλαίσιο όντως παραβιάστηκε η Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
Όλα αυτά δεν είναι απλώς κάποια tweets υπουργών που είναι γνωστοί για την ενεργητική τους παρουσία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αποτυπώνουν τον τρόπο που αυτή η κυβέρνηση αντιμετωπίζει το διεθνές δίκαιο.
Ούτε έχουμε απλώς να κάνουμε με κάποιες ακροδεξιές κορώνες. Εδώ έχουμε να κάνουμε με μια ακροδεξιά πολιτική που έρχεται σε ρήξη με το πώς μέχρι τώρα ορίζαμε στη χώρα μας τη νομιμότητα και τα δικαιώματα.
Γιατί όταν δύο υπουργοί της κυβέρνησης – και οι δύο με σημαντικά χαρτοφυλάκια – βγαίνουν και λένε ανοιχτά ότι η χώρα μας δεν θα πρέπει στην πράξη να αναγνωρίζει το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων Ανθρώπου, να μην εφαρμόζει διεθνείς συμβάσεις, να περιφρονεί το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο, να φέρεται ως να μη συμβαίνει κάτι που έχει αποδεχτεί τη δικαιοδοσία του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, τότε έχουμε ριζική αλλαγή πολιτικής. Προς το χειρότερο.
Και εδώ πρέπει να πούμε μερικά πράγματα: το διεθνές δίκαιο δεν το αντιμετωπίζεις α λα καρτ. Οι προβλέψεις του που αφορούν το ανθρωπιστικό δίκαιο είναι κομμάτι του. Και εάν αρχίσεις ένα μέρος του διεθνούς δικαίου να μην το σέβεσαι ή να θεωρείς ότι δεν σε δεσμεύει, τότε περιορίζεις και τη δυνατότητά σου να το επικαλείσαι. Οι διεθνείς συμβάσεις και οι διεθνείς οργανισμοί ούτε αριστεροκρατούμενοι είναι ούτε ριζοσπαστικοί. Απλώς υπογραμμίζουν την ανάγκη σεβασμού κανόνων δικαίου σε ένα διεθνές τοπίο όπου κυριαρχούν συχνά οι κρατικοί τσαμπουκάδες και όπου οι φτωχοί και κατατρεγμένοι αντιμετωπίζονται ως διαρκή θύματα.
Η χώρα μας για δεκαετίες – και σε αυτό συνέκλιναν διαφορετικές κυβερνήσεις – επέλεξε να πάει όχι με τις προβολές ισχύος αλλά με την εφαρμογή του διεθνούς δικαίου. Επένδυσε στο να διευρύνει και να κατοχυρώσει δικαιώματα και να φέρεται ως μια φιλελεύθερη δημοκρατία που εφαρμόζει τις αρχές του κράτους δικαίου. Πρόβαλλε αυτή την αντίληψη της νομιμότητας, εσωτερικής και διεθνούς, απέναντι σε δυνάμεις αυταρχικές ή «αναθεωρητικές». Διεκδίκησε να είναι μια δημοκρατία και συνάμα μια υπεύθυνη δύναμη στο διεθνές πεδίο απέναντι σε χώρες, ξεκινώντας από την Τουρκία, που ούτε δημοκρατικές ήταν πάντα και σίγουρα δεν σέβονταν τη διεθνή νομιμότητα. Προσπάθησε σε αυτή τη βάση, των δημοκρατικών αρχών και του διεθνούς δικαίου να οικοδομήσει συμμαχίες και μορφές αλληλεγγύης. Όμως, φαίνεται ότι για την κυβέρνηση πλέον αυτή δεν είναι μια θεμιτή κατεύθυνση.
Ο δρόμος που προτείνουν ο Θάνος Πλεύρης και ο Άδωνις Γεωργιάδης (και κατ’ επέκταση συνολικά η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη) μπορεί να ακούγεται ευχάριστα στα ακροδεξιά αυτιά ενός μειοψηφικού τμήματος του εκλογικού σώματος. Όμως, δεν μπορεί να θεωρηθεί υπεύθυνη εξωτερική (και εσωτερική) πολιτική ενός κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και αυτό δεν έχει να κάνει με το εάν θα θιχτούν οι ευαισθησίες κάποιων «δικαιωματιστών» (όπως φαντάζομαι ότι θα μας απαντούσαν από τη μεριά της κυβέρνησης), αλλά με το γεγονός ότι μια τέτοια στροφή, που μας φέρνει πιο κοντά στην κατάσταση που επικρατεί στην Ουγγαρία του Ορμπάν, το κύρος της χώρας στη διεθνή κοινότητα θα υποχωρήσει και η ικανότητα να βρίσκουμε υποστήριξη στα αιτήματά μας θα συρρικνωθεί. Και βεβαίως θα προσφέρουμε πλείστα επιχειρήματα στην Άγκυρα να λέει «και εσείς δεν είστε τελικά με το διεθνές δίκαιο, άρα πάμε σε διάλογο με όλα τα ζητήματα στο τραπέζι όπως σας λέγαμε εξαρχής».
Αξίζουν όλα αυτά για μερικές ακόμη ακροδεξιές ψήφους (που μπορεί και να μην έρθουν) ή για μερικούς σταυρούς παραπάνω σε κάποιες «δύσκολες» εκλογικές περιφέρειες;
