Η Ελλάδα παραμένει σταθερά στις χώρες του ΟΟΣΑμε τη μεγαλύτερη εξάρτηση από την έμμεση φορολογία. Σύμφωνα με τη νέα έκθεση του Οργανισμού, το 2023 οι έμμεσοι φόροι αντιστοιχούσαν στο 40,1% των συνολικών φορολογικών εσόδων του κράτους. Το ποσοστό αυτό τοποθετεί τη χώρα στην πρώτη πεντάδα των χωρών του Οργανισμού και πολύ πάνω από τον μέσο όρο του 31,2%, επιβεβαιώνοντας ένα φορολογικό μοντέλο που στηρίζεται περισσότερο στην κατανάλωση και λιγότερο στο εισόδημα.
Οι υψηλοί συντελεστές ΦΠΑ και Ειδικών Φόρων Κατανάλωσης συνεχίζουν να «φορτώνουν» τα κρατικά ταμεία με υπερέσοδα, την ίδια στιγμή όμως συντηρούν το κύμα ακρίβειας και πιέζουν ασφυκτικά τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς. Τα φτωχότερα νοικοκυριά εξακολουθούν να είναι τα μεγάλα θύματα, καθώς δαπανούν μεγαλύτερο μέρος του εισοδήματός τους σε βασικά αγαθά που επιβαρύνονται με υψηλούς έμμεσους φόρους.
Το 2024, τα φορολογικά έσοδα από έμμεση φορολογία ανήλθαν στο 39,8% του ΑΕΠ, υψηλότερα από το 38,9% του 2023 και αισθητά πάνω από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ, που φτάνει το 34,1%. Η Ελλάδα κατατάσσεται πλέον στη 10η θέση μεταξύ των χωρών με τη μεγαλύτερη αναλογία φορολογικών εσόδων ως προς το ΑΕΠ, ενώ παραμένει και στις χώρες με υψηλές ασφαλιστικές εισφορές, γεγονός που αυξάνει το κόστος εργασίας και επηρεάζει την ανταγωνιστικότητα.
Στην κορυφή της λίστας βρίσκονται η Δανία, το Λουξεμβούργο, η Φινλανδία και η Σουηδία όπου η υψηλή φορολογία συνοδεύεται από ισχυρή ανταποδοτικότητα, καθώς οι πολίτες λαμβάνουν εκτεταμένες δημόσιες υπηρεσίες υψηλής ποιότητας, όπως καθολική υγεία, δωρεάν εκπαίδευση και ισχυρά συστήματα πρόνοιας.
Τα στοιχεία
Σύμφωνα με τη νέα έκθεση του ΟΟΣΑ:
1. Στα ύψη η έμμεση φορολογία. Το 40,7% των συνολικών φορολογικών εσόδων προέρχεται από έμμεσους φόρους και συγκεκριμένα 22,5% από τον ΦΠΑ και 18,2% από ειδικούς φόρους κατανάλωσης. Ο μέσος όρος του ΟΟΣΑ βρίσκεται χαμηλότερα στο 31,3%, με την Ελλάδα να καταλαμβάνει την 5η θέση.
2. Ασφαλιστικές εισφορές από τις υψηλότερες στην Ευρώπη. Οι εισφορές κοινωνικής ασφάλισης αντιστοιχούν στο 28,8% των φορολογικών εσόδων, έναντι 25,5% του μέσου όρου στον ΟΟΣΑ. Παρά τη μείωση που έγινε τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα οι εισφορές των εργαζομένων αποτελούν πάνω από 15% των συνολικών φορολογικών εσόδων, ποσοστό που τη φέρνει στην ίδια κατηγορία με χώρες όπως η Γερμανία, η Πολωνία και η Ουγγαρία. Σε πολλές άλλες χώρες (π.χ. Δανία, Ιταλία, Εσθονία) το ποσοστό αυτό είναι σημαντικά χαμηλότερο.
3. Χαμηλότερη η συμμετοχή του φόρου εισοδήματος. Ο φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων αγγίζει μόλις το 15,5% των συνολικών εσόδων, αρκετά κάτω από τον μέσο όρο του 23,7%. Σε χώρες όπως η Δανία και η Σουηδία, η συμμετοχή του φόρου εισοδήματος φτάνει το 57,2% και 26,9% αντίστοιχα, υπογραμμίζοντας τη διαφορά φιλοσοφίας.
4. Υψηλά συνολικά φορολογικά έσοδα. Με φορολογικά έσοδα άνω του 38% του ΑΕΠ, η Ελλάδα ξεπερνά οικονομίες όπως η Γερμανία (38%), η Ισπανία (36,7%) και το Ηνωμένο Βασίλειο (34,4%).
5. Μισθωτοί και συνταξιούχοι σηκώνουν το βάρος. Ο ΟΟΣΑ σημειώνει ότι ο φόρος εισοδήματος προέρχεται κυρίως από μισθωτούς και συνταξιούχους, καθώς τα έσοδα από αυτοαπασχολούμενους και ελεύθερους επαγγελματίες υπολείπονται σημαντικά σε σύγκριση με άλλες χώρες.
6. Από το 2010 έως το 2024, η Ελλάδα κατέγραψε αύξηση 7,4 ποσοστιαίων μονάδων στον λόγο φόρων προς ΑΕΠ καταγράφοντας την τρίτη μεγαλύτερη αύξηση στον ΟΟΣΑ μετά τη Σλοβακία και την Ιαπωνία.
