Μέσα στις επόμενες δέκα ημέρες αλλάζει ο τρόπος λειτουργίας της αγοράς στις ηλεκτρονικές πληρωμές. Από την 1η Δεκεμβρίου όλες οι επιχειρήσεις λιανικής, από μικρά καταστήματα μέχρι μεγάλες αλυσίδες, θα πρέπει υποχρεωτικά να δέχονται πληρωμές μέσω IRIS και να έχουν πλήρη διασύνδεση POS, ταμειακών μηχανών και ΑΑΔΕ στο ίδιο ψηφιακό περιβάλλον.
Για τους καταναλωτές η αλλαγή μεταφράζεται σε πιο γρήγορες και άμεσες συναλλαγές. Για τους επαγγελματίες, όμως, ξεκινά μια νέα περίοδος με αυστηρούς κανόνες, συνεχείς διασταυρώσεις και σημαντικό κόστος προσαρμογής.
Παρά το γεγονός ότι το IRIS χρησιμοποιείται ήδη από πάνω από 4,1 εκατομμύρια καταναλωτές και 571.000 επαγγελματίες, η αγορά εξακολουθεί να εμφανίζει ανησυχία. Τα τεχνικά προβλήματα του προηγούμενου μήνα προκάλεσαν καθυστερήσεις και ανάγκη για παρατάσεις, ενώ πολλές μικρομεσαίες επιχειρήσεις δεν έχουν προλάβει να ολοκληρώσουν τις απαιτούμενες αναβαθμίσεις.
Η ΑΑΔΕ έχει ολοκληρώσει το νέο πλαίσιο των Instant Payments και πλέον ορίζει ξεκάθαρα ότι κάθε πληρωμή – είτε με κάρτα είτε με IRIS – πρέπει να περνά από το ταμειακό σύστημα και να εκδίδεται απόδειξη σε πραγματικό χρόνο.
Το μεγάλο ζητούμενο για τους επαγγελματίες είναι πόσο αυστηρά θα εφαρμοστούν οι κυρώσεις από την 1η Δεκεμβρίου. Το υπουργείο Οικονομικών και η ΑΑΔΕ διαβεβαιώνουν ότι θα υπάρξει μεταβατική περίοδος συστάσεων και όχι άμεσων προστίμων, ιδίως σε περιπτώσεις τεχνικών προβλημάτων που δεν οφείλονται στις επιχειρήσεις. Παρ’ όλα αυτά, ο φόβος παραμένει: αν η διασύνδεση POS–ταμειακών–Taxisnet δεν λειτουργεί άψογα, μπορεί να προκύψουν λανθασμένες ενδείξεις και άδικες επιβαρύνσεις.
Το νέο πλαίσιο προβλέπει υψηλά πρόστιμα για όσους δεν συμμορφωθούν:
• 10.000 ευρώ για επιχειρήσεις με απλογραφικά βιβλία
• 20.000 ευρώ για επιχειρήσεις με διπλογραφικά βιβλία
σε περίπτωση μη αποδοχής IRIS ή ελλιπούς διασύνδεσης.
Σε οικισμούς έως 500 κατοίκους και νησιά κάτω από 3.100 κατοίκους, τα πρόστιμα μειώνονται στο μισό. Για τις εταιρείες που διαχειρίζονται τα POS προβλέπονται ποινές από 100.000 έως 300.000 ευρώ, ενώ η μη αναβάθμιση ενός μόνο τερματικού συνεπάγεται πρόστιμο 500 ευρώ ανά συσκευή.
Το κόστος προσαρμογής αποτελεί μεγάλο πονοκέφαλο για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Μόνο οι αναβαθμίσεις POS και ταμειακών μπορεί να ξεπεράσουν τα 1.500 ευρώ, ενώ το συνολικό ετήσιο κόστος της ψηφιακής συμμόρφωσης εκτιμάται στα 6.000–8.000 ευρώ.
Παρά τα εμπόδια, οι ηλεκτρονικές πληρωμές έχουν πλέον εδραιωθεί. Σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, οι ενεργές κάρτες φτάνουν τα 21,6 εκατομμύρια και η μέση αξία συναλλαγής έχει μειωθεί στα 43 ευρώ — ένδειξη ότι οι καταναλωτές χρησιμοποιούν κάρτες και IRIS ακόμη και για πολύ μικρά ποσά.
Από τα μέσα του 2026, το IRIS θα επεκταθεί σε Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Σκανδιναβία και Πολωνία μέσω του EuroPA, επιτρέποντας άμεσες μεταφορές χρημάτων και εκτός Ελλάδας.
