Η Κως στο Επίκεντρο της Ενεργειακής Μετάβασης: Προκλήσεις, Λύσεις και Οφέλη
Η Κως και το Νότιο Αιγαίο παραμένουν πίσω στην αξιοποίηση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ). Η ίδρυση του Ταμείου Απανθρακοποίησης των Νησιών αποτελεί μια σημαντική ευκαιρία για την ενεργειακή μετάβαση, αλλά η επιτυχία του εξαρτάται από τη συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας και όχι αποκλειστικά από μεγάλους επενδυτές.
Προκλήσεις και Κίνδυνοι
Η προσέλκυση 3,5 δισ. ευρώ ιδιωτικών επενδύσεων εγείρει κρίσιμα ερωτήματα:
- Ποιος θα αναλάβει το κόστος; Οι τοπικές κοινωνίες, οι δήμοι ή μόνο οι μεγάλοι επενδυτές;
- Υπάρχει κίνδυνος παραμέλησης του φυσικού και κοινωνικού περιβάλλοντος, ενώ τα κέρδη κατευθύνονται εκτός της τοπικής οικονομίας;
- Η ανάθεση της διαχείρισης στο ΤΑΙΠΕΔ περιθωριοποιεί τους τοπικούς φορείς;
Η εμπειρία του τουριστικού τομέα είναι διδακτική: Αν και πολλές τουριστικές μονάδες αναπτύχθηκαν με επιδοτήσεις, μεγάλο μέρος των κερδών παραμένει εκτός τοπικής οικονομίας. Για τα έργα ΑΠΕ, είναι κρίσιμο να ελαχιστοποιηθεί ο περιβαλλοντικός αντίκτυπος και να μεγιστοποιηθούν τα οφέλη για την τοπική κοινωνία.
Ενεργειακές Κοινότητες: Μια Υποσχόμενη Λύση
Ένα βιώσιμο μοντέλο για την ενεργειακή μετάβαση είναι οι ενεργειακές κοινότητες. Αυτές επιτρέπουν τη συλλογική επένδυση πολιτών ή φορέων σε ΑΠΕ, όπως φωτοβολταϊκά πάρκα, μέσω του Εικονικού Ενεργειακού Συμψηφισμού, μειώνοντας δραστικά το κόστος ενέργειας.
Ένα επιτυχημένο παράδειγμα είναι η Μινώα Ενεργειακή Κοινότητα στην Κρήτη. Χάρη στον συμψηφισμό, μέλη της πέτυχαν μειώσεις έως και 90% στα ενεργειακά τους κόστη. Πρόσφατα, η κοινότητα συμμετείχε στο έργο CRETE VALLEY, με στόχο την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών της Κρήτης, εμπλέκοντας ενεργά τους κατοίκους στη διαχείριση της ενέργειας.
Οφέλη για την Κω
Η ίδρυση ενεργειακής κοινότητας στην Κω μπορεί να προσφέρει:
- Μείωση κόστους ενέργειας: Για τα μέλη αλλά και ευάλωτα νοικοκυριά.
- Ενίσχυση της τοπικής οικονομίας: Περιορίζοντας τη διαρροή χρημάτων εκτός νησιού.
- Αυτάρκεια: Μείωση της εξάρτησης από εξωτερικούς παράγοντες.
- Αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής: Μέσω καθαρής ενέργειας.
- Ευελιξία στους δήμους: Για την υλοποίηση νέων έργων.
- Εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση: Στην ενεργειακή διαχείριση.
Σχέδιο Δράσης
Στην πρόσφατη διπλωματική μου εργασία, πρότεινα τη σύσταση ενεργειακής κοινότητας με τη συμμετοχή των δήμων της Κω και της Νισύρου, αλλά και φορέων όπως η ΚΩΑΝ ή η ΔΕΥΑΚ. Η συνεργατική παραγωγή ενέργειας μπορεί να καλύψει τις ανάγκες του νησιού, υποστηρίζοντας την τοπική οικονομία.
Οι ΟΤΑ πρέπει να αναλάβουν πρωτοβουλία, παρέχοντας την αρχική ώθηση και εμπνέοντας τους πολίτες. Με σωστές βάσεις, η Κως μπορεί να γίνει πρότυπο πράσινης ανάπτυξης και ενεργειακής αυτονομίας.
Η ενεργειακή μετάβαση δεν πρέπει να επαναλάβει τα λάθη του παρελθόντος. Οι ενεργειακές κοινότητες αποτελούν ένα ρεαλιστικό μοντέλο που συνδυάζει περιβαλλοντικά, οικονομικά και κοινωνικά οφέλη, διασφαλίζοντας ότι η αλλαγή θα ωφελήσει όλους.
Χρήστος Μπάρδας
