Η φιλοξενία μπορεί και πρέπει να έχει κεντρικό ρόλο στην προσπάθεια να κερδηθεί το εθνικό στοίχημα της βιωσιμότητας στους Ελληνικούς προορισμούς, προάγοντας την αυθεντικότητα και την κοινωνική συνοχή.
Αυτή ήταν η διαπίστωση που διαπέρασε όλες τις συζητήσεις του Συνεδρίου «Χαράσσοντας τον Δρόμο για ένα Βιώσιμο Αύριο», το οποίο διεξήχθη στις 27 Μαϊου στη Ρόδο, με τη συνδιοργάνωση του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΞΕΕ) και της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου.
Ο δρόμος για ένα καλύτερο αύριο περνάει απο τη βιωσιμότητα, με τη φιλοξενία να είναι κεντρικός άξονας αφού είναι ταυτισμένη με την Ελλάδα και συνιστά τον κλάδο με την ισχυρότερη περιφερειακή διάσταση στην Ελληνική οικονομία, τόνισε ο πρόεδρος του ΞΕΕ, κ. Αλέξανδρος Βασιλικός ανοίγοντας τις εργασίες του Συνεδρίου, το δεύτερο που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας «Φιλοξενία με Αξία για Όλους» για την επέτειο των 90 χρόνων λειτουργίας του ΞΕΕ.
Μετά το ιστορικό ορόσημο της Διακήρυξης της Ρόδου για τον τουρισμό και την κλιματική αλλαγή -πρωτοβουλία της HOTREC- που υπεγράφη το 2024 από Ευρωπαίους φορείς του τουρισμού, η Ρόδος βγαίνει και πάλι μπροστά ως απόλυτο υπόδειγμα βιώσιμης φιλοξενίας, με στόχο να γίνει ο πρώτος βιώσιμος τουριστικός προορισμός στον κόσμο, υπογράμμισε ο πρόεδρος του ΞΕΕ.
Οι 3 προϋποθέσεις για βιώσιμη φιλοξενία
Η φιλοξενία είναι το «δυνατό χαρτί» της Ελλάδας και τους μεγάλους στόχους τους αρχίζεις από το σημείο όπου είσαι πιο δυνατός τόνισε και πρόσθεσε ότι το στοίχημα για τη βιώσιμη φιλοξενία θα πρέπει να βασιστεί σε τρεις θεμελιώδεις προϋποθέσεις…
-Πόροι και εργαλεία: Απαιτείται απρόσκοπτη πρόσβαση των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων σε χρηματοδοτικά εργαλεία ώστε η πράσινη μετάφραση να είναι δίκαιη και περιληπτική.
-Η συνεργασία αποτελεί το κλειδί για να μετατραπεί η πρόκληση σε ευκαιρία.
-Όραμα που θα εμπνέει και ηγεσία που θα το υλοποιεί με επιμονή και σχέδιο.
Στην κατεύθυνση της αειφορίας, άλλωστε, το ΞΕΕ σε συνεργασία με το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος σχεδίασαν το πρώτο σύστημα περιβαλλοντικής κατάταξης ξενοδοχείων στον κόσμο, καθιστώντας την Ελλάδα πρωτοπόρο στην εφαρμογή βιώσιμων πρακτικών στα ξενοδοχεία. «Η φιλοξενία είναι το δυνατό χαρτί της Ελλάδας, και μπορεί να είναι η Ελληνική πρωτοπορία του 21ου αιώνα», σημείωσε ο κ. Βασιλικός.
Ο βιώσιμος τουρισμός μοχλός δημογραφικής και κοινωνικής αναγέννησης
Στον καθοριστικό ρόλο του τουρισμού τόσο στη δημογραφική αναγέννηση του Νοτίου Αιγαίου όσο και στη χάραξη μιας αναπτυξιακής στρατηγικής με ορίζοντα το μέλλον, αναφέρθηκε ο Περιφερειάρχης Ν. Αιγαίου, κ. Γιώργος Χατζημάρκος. Όπως είπε, χάρη στον τουρισμό, το Νότιο Αιγαίο είναι η μόνη περιοχή της Ελλάδας με αύξηση πληθυσμού αλλά και με εξαιρετικούς ποιοτικούς δημογραφικούς δείκτες και με αντιστροφή του brain drain.
Από τη Διακήρυξη της Ρόδου χτίζεται μια συλλογική συνείδηση με συμμετοχή όλων των παραγωγικών μονάδων, επάνω σε ένα κοινό όραμα που διατρέχει όλη την Ευρώπη, ανέφερε ο κ. Χατζημάρκος. Όπως είπε, το Νότιο Αιγαίο σχεδιάζει ένα πιο δίκαιο βιώσιμο μέλλον ξεκινώντας από μικρά παραδείγματα όπως της Αστυπάλαιας, μέχρι πιο φιλόδοξα όπως της Χάλκης και ακόμα πιο φιλόδοξα όπως της Τήλου και τόνισε ότι η εμπειρία αυτή χρησιμοποιείται στον μετασχηματισμό του μεγάλου τουριστικού προορισμού της Ρόδου σε βιώσιμο, τον πρώτο βιώσιμο τουριστικό προορισμό στον κόσμο.
Το στοίχημα της βιωσιμότητας δεν είναι μόνο ευθύνη της δημόσιας διοίκησης και των αποφάσεών της αλλά βασίζεται στη συλλογική προσπάθεια ολόκληρης της κοινωνίας, πρόσθεσε.
Επίσης, αναφέρθηκε σε «φωνές» που αντιμετωπίζουν τον τουρισμό με ιδεοληπτικό τρόπο, υπογραμμίζοντας ότι θα πρέπει να αντισταθμίζονται με την παρουσίαση στοιχείων «ενός σχεδίου που μπορεί να οδηγήσει τη χώρα σε ένα καλύτερο αύριο». Ο τουρισμός, είπε χαρακτηριστικά, είναι οι πνεύμονες από τους οποίους αναπνέουμε.
Βιώσιμο τουριστικό μοντέλο με επίκεντρο τον άνθρωπο και το περιβάλλον
Η πρόκληση είναι να διασφαλίσουμε ότι η ανάπτυξη του τουρισμού στην Ελλάδα είναι οικονομικά βιώσιμη, κοινωνικά δίκαιη και περιβαλλοντικά υπεύθυνη, με ένα βιώσιμο τουριστικό μοντέλο που βασίζεται στους ανθρώπους και το περιβάλλον, ανέφερε στον χαιρετισμό της η υφυπουργός Τουρισμού, κ. Άννα Καραμανλή.
Όπως ανέφερε, το υπουργείο Τουρισμού προωθεί ένα σύγχρονο πρότυπο τουριστικής ανάπτυξης με σεβασμό στο περιβάλλον, ενίσχυση της τοπικής κοινωνίας και ανάπτυξη της αυθεντικής ταυτότητας κάθε προορισμού, με στόχο η Ελλάδα να αποτελέσει διεθνές πρότυπο ανθεκτικότητας και ποιοτικής τουριστικής ανάπτυξης με όρους βιωσιμότητας.
Το ανθεκτικό και βιώσιμο τουριστικό μοντέλο στο οποίο στοχεύει το υπουργείο, υπογράμμισε η κ. Καραμανλή, προωθείται με νομοθετικές πρωτοβουλίες στη βραχυχρόνια μίσθωση, με ενίσχυση της τουριστικής εκπαίδευσης με μόνιμο εκπαιδευτικό προσωπικό, με εμπλουτισμό του τουριστικού προϊόντος ώστε να είναι ελκυστικό και εκτός μηνών αιχμής, με απλοποίηση των αδειοδοτήσεων τουριστικών υποδομών, με στήριξη στρατηγικών επενδύσεων σε όλη την περιφέρεια, με τη δημιουργία περιφερειακών και τοπικών οργανισμών διαχείρισης και προώθησης προορισμών μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης.
Στο Νότιο Αιγαίο, όπως είπε, η Ρόδος, η Χάλκη, η Κως, η Νισυρος και η Αστυπάλαια, έχουν ενεργοποιηθεί στο πλαίσιο των μνημονίων συνεργασίας. Παράλληλα, έχουν εγκριθεί 30 επενδυτικά έργα τουριστικών λιμένων (πράσινη μετάβαση και ψηφιοποίηση), εκ των οποίων 4 είναι στην Περιφέρεια Ν. Αιγαίου.
Η βιωσιμότητα στο επίκεντρο της Ευρωπαϊκής στρατηγικής στον τουρισμό
Η στρατηγική για τη βιώσιμη πολιτική στον τουρισμό, που ετοιμάζουμε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και θα παρουσιαστεί το 2026, στοχεύει στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας της τουριστικής εμπειρίας, στην προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς, στην ενίσχυση των επιχειρήσεων και στα οφέλη για τις τοπικές κοινωνίες, ανέφερε σε βιντεοσκοπημένο μήνυμά του που μεταδόθηκε στο Συνέδριο ο Επίτροπος αρμόδιος για τις βιώσιμες μεταφορές και τον τουρισμό, κ. Απόστολος Τζιτζικώστας.
Λέξη-κλειδί για τα επόμενα χρόνια, τόνισε, είναι η διαφοροποίηση και σε αυτήν θα πρέπει να επενδύσουμε όλοι μαζί.
Ο πραγματικός πόλος έλξης του τουρισμού δεν είναι τα μνημεία και οι παραλίες, αλλά η φιλοξενία, και το ΞΕΕ από το 1935 δεν είναι απλώς το σπίτι της φιλοξενίας αλλά πυλώνας της εξέλιξής της, υπογράμμισε.
Η Ελλάδα πρωτοπορεί στο όραμα για τη βιώσιμη φιλοξενία
Για τις αλματώδεις εξελίξεις στη βιωσιμότητα αναφέρθηκε ο CEO της World Sustainable Hospitality Alliance και διευθυντής της Επιτροπής του Παγκόσμιου Ινστιτούτου Βιώσιμου Τουρισμού, κ. Glenn Mandziuk, συμμετέχοντας σε πάνελ συζήτησης.
Μόλις μια δεκαετία πριν, δεν θα είχαμε ένα συνέδριο σαν αυτό, είπε χαρακτηριστικά και υπογράμμισε ότι ενώ η βιωσιμότητα στο παρελθόν αφορούσε απλώς το να προκαλείται μικρότερη ζημιά, «πλέον βρισκόμαστε σε μια κατάσταση όπου πρέπει να μας βλέπουν ως έναν κλάδο με συμβολή στην κοινωνία μέσα στην οποία έχουμε το προνόμιο να λειτουργουμε».
Ο ίδιος χαρακτήρισε το όραμα για τη βιώσιμη φιλοξενία στην Ελλάδα εξαιρετικά προοδευτικό. «Από την οπτική μας γωνία, είμαστε υπέρμαχοι της καθαρά θετικής φιλοξενίας, θέλουμε να προσφέρουμε στον προορισμό περισσότερα από όσα παίρνουμε», είπε.
Η World Sustainable Hospitality Alliance πλέον αντιπροσωπεύει σχεδόν το 50% του αριθμού δωματίων παγκοσμίως, σημειώνοντας αύξηση 400% την τελευταία τριετία μετά την υιοθέτηση της προσέγγισης θετικού αντίκτυπου.
Ωστόσο ο δρόμος είναι ακόμα μακρύς. Σύμφωνα με τον κ. Mandziuk, στη βιομηχανία της φιλοξενίας γίνεται έως 8 φορές μεγαλύτερη χρήση του νερού από τους κατοίκους. Επίσης, οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από τα απορρίμματα τροφίμων, μόνο στη βιομηχανία φιλοξενίας, ανέρχονται σε 185 εκατ. τόνους, αντιπροσωπεύοντας το 25% του συνόλου στον κόσμο. Συνολικά βλέπουμε πρόοδο στη βιώσιμη φιλοξενία όμως δεν είναι επαρκής ώστε να αναδειχθεί ως πεδίο επενδύσεων αλλά και να καλύψει τις απαιτήσεις των σύγχρονων ταξιδιωτών, σε επαγγελματικά και leisure ταξίδια, είπε.
Όσον αφορά τη βιώσιμη φιλοξενία, εστιάζουμε μόνο σε 3-4 τομείς, όπως η ενέργεια που έχει κόστος, υπογράμμισε ο Δημιουργός και Διευθύνων Σύμβουλος της Eumelia Organic Agrotourism Farm & Guesthouse, κ. Φραγκίσκος Καρέλας. Όμως επειδή ο τουρισμός έχει μεγάλη επαφή με τον επισκέπτη και τον εισάγει στην τοπική κοινωνία, θα μπορούσε να εστιάσει και σε άλλα σημεία όπως η βιοποικιλότητα, η ποιότητα νερού, η προστασία των δασών, ο σεβασμός των ανθρώπινων δικαιωμάτων και ο σεβασμός στα ζώα, όπως είπε.
Στο σύστημα συλλογικής διαχειρισης αποβλήτων των ξενοδοχείων, το οποίος προς το παρόν λειτουργεί στην Κρήτη, αναφέρθηκε ο αναπληρωτής Γενικός Γραμματέας του ΣΕΤΕ και πρόεδρος του Συστήματος Εναλλακτικής Διαχείρισης Αποβλήτων ReHORECA Sustainability System, κ. Φώτης Κοκοτός.
Ανέδειξε την ανάγκη ο τρέχων τρόπος υπολογισμού των δημοτικών τελών για τα ξενοδοχεία να αντικατασταθεί από άλλον που θα βασίζεται στην ποσότητα των αποβλήτων που παράγουν, στο πλαίσιο του «Πληρώνω όσο Πετάω». Στο πλαίσιο αυτό, το σύστημα πιστοποιεί τους χιλιάδες τόνους στην αυτοδιαχείριση, με σκοπό να επιστραφεί το ποσό που αντιστοιχεί στα δημοτικά τέλη.
Επιλέξαμε να μην πουλήσουμε τον τόπο μας ως προϊον αλλά να τον μοιραστούμε, να δημιουργήσουμε δηλαδη στους επισκέπτες μας την εμπειρία, συνδέοντας τον πολιτισμό, τα μονοπάτια, τη γαστρονομία και την ιστορία, αλλά με σεβασμό στον τόπο και στις τοπικές κοινωνίες, τόνισε από την πλευρά του ο Δημιουργός και Διευθύνων Σύμβουλος του Eumelia Organic Agrotourism Farm & Guesthouse στις Γούβες Λακωνίας, κ. Φραγκίσκος Καρέλας.
Για να κτίσουμε ένα οικοσύστημα βιωσιμότητας, ανέφερε, απαιτείται συνεργασία, εμπιστοσύνη και ουσιαστική σχέση της τοπικής αυτοδιοίκησης με τους επιχειρηματίες και τις τοπικές κοινωνίες.
Στη σημασία της προσφοράς αναβαθμισμένης εμπειρίας, αξιομνημόνευτης για τους επισκέπτες, ως βασικό ζητούμενο όλων, ακόμα και των εργαζομένων μέσα από τις συνθήκες ευζωίας στην εργασία τους, αναφέρθηκε ο Γενικός Γραμματέας και Ταμίας Δ.Σ. του Μεσογειακού Ινστιτούτου για τη Φύση και τον Άνθρωπο MedINA, κ. Ξενοφώντας Κάππας.
Η βιωσιμότητα, η συμβολή των τοπικων κοινωνιών, του πολιτισμού και της φύσης ειναι βασικές έννοιες, οχι ως ηθικές αξίες αλλά ως χαρακτηριστικά του προϊόντος που κτίζουν την εμπειρία, υπογράμμισε. Άλλωστε, η εμπειρία συνιστά την επιτομή της ψυχολογίας, της κοινωνίας ακόμα και ιατρικής. Στάθηκε
Παράλληλα, τα Ελληνικά ξενοδοχεία δείχνουν κοινωνικό πρόσωπο σε ζητήματα όπως η υπογεννητικότητα. Η HOPEgenesis, που επιδιώκει από το 2015 την ανατροπή της υπογεννητικότητας, τη στήριξη της οικογένειας σε τοπικό επίπεδο και την εύρεση λύσεων για το δημογραφικό πρόβλημα, σε συνεργασία με την ΕΞΑΑΑ, προσέφεραν σε περισσότερες από 130 εγγύους γυναίκες από όλη τη χώρα συνολικά 630 διανυκτερεύσεις στην Αθήνα για ιατρικούς λόγους.
Σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασε η Project & Communication Manager της HOPEgenesis, κ. Εύα Παπαδάκη, μέχρι το 2050 ο μόνιμος πληθυσμός της χώρας θα μειωθεί στα 8,5 εκατομμύρια, ενώ μέχρι το 2100 εκτιμάται ότι θα υποχωρήσει ακόμη περισσότερο, φτάνοντας τα 6,3 εκατομμύρια — επίπεδα που η χώρα είχε να δει από τη δεκαετία του 1950.
Σεβασμος, επαγγελματισμός και εμπιστοσύνη είναι το τρίπτυχο της επιτυχίας στο στοίχημα της βιώσιμης φιλοξενίας στο ξενοδοχείο Μεγάλη Βρεταννία και King George. Όπως επισήμανε η Multi Property Director of Human Resources των δύο ξενοδοχείων, κ. Κατερίνα Τζίχα, ειδικά ο σεβασμός προς όσους εργάζονται στα ξενοδοχεία περνάει τελικά και στους πελάτες.
Στην περιβαλλοντική ευαισθησια και βιωσιμότητα, μέχρι το 2035, τα ξενοδοχεία στοχεύουν σε μείωση των εκπομπών ρύπων κατά 40%, ενώ ταυτόχρονα, έχει δρομολογηθεί η πλήρης εξάλειψη των πλαστικών μιας χρήσης τόσο στα δωμάτια όσο και στους χώρους εργασίας, όπου απασχολούνται 650 μόνιμοι εργαζόμενοι, αριθμός που το καλοκαίρι φτάνει τους 850. Επίσης, μέχρι το 2030, στόχος είναι η αύξηση κατά 30% των συνεργασιών με τοπικούς προμηθευτές.
