«Όπως ακριβώς ο φιλόσοφος ή ο επιστήμονας πρέπει να ασχολείται πού και πού με χειρωνακτική εργασία, έτσι και οι εργαζόμενες κοπέλες είναι απαραίτητο να έχουν λίγη εγκεφαλική εργασία για να ανακουφίζονται από τη σωματική τους κούραση.
Αν επιστρέφουμε στο σπίτι χωρίς να σκεφτόμαστε τίποτε άλλο εκτός από την αγγαρεία που μας περιμένει και πάλι αύριο, το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να βρούμε τη λησμονιά στον ύπνο. (…)
Οι εργάτες ζουν τη ζωή των ζώων – δηλαδή εργάζονται και κοιμούνται, με μικρά διαστήματα για φαγητό. Τώρα ας βάλουμε τα μυαλά μας μαζί και ας δούμε αν αυτό είναι σωστό.
Αν τα πράγματα θα συνεχίσουν για πάντα με αυτόν τον τρόπο», γράφει τον Ιούλιο του 1908 η Τερίσα Σέρμπερ Μαλκίελ σε άρθρο της με τίτλο «Οι αδελφές μου στον μόχθο» στο 14ο τεύχος του μηνιαίου περιοδικού The Socialist Woman.
Η Ημέρα της Γυναίκας και η καθοριστική συμβολή της Τερίσα Σέρμπερ Μαλκίελ
Η Τερίσα Σέρμπερ Μαλκίελ έγραφε για τις γυναίκες που ήταν θύματα του «θηρίου της αναπαραγωγής» και ανυπομονούσε για μια σοσιαλιστική κοινωνία στην οποία «οι γυναίκες θα έπαυαν να είναι αδρανείς υποψήφιες για γάμο, τα παιδιά δεν θα αποτελούσαν “βάρος” κι εκείνες θα επέστρεφαν σε μια αρχέγονη ελευθερία».
Από τα μέσα του 20ού αιώνα και για αρκετές δεκαετίες δεκάδες δημοσιεύματα για την Ημέρα της Γυναίκας τοποθετούσαν τις απαρχές του εορτασμού στη Νέα Υόρκη του 1857 και πιο συγκεκριμένα σε μία μαζική απεργία εργατριών σε εργοστάσια κλωστοϋφαντουργίας στις 8 Μαρτίου.
Το όνομα και ο αγώνας της Τερίσα Σέρμπερ Μαλκίελ ήταν λες και είχαν παραδοθεί στη λήθη.
If like me, you didn’t know #IWD history, meet Theresa Serber Malkiel, a Ukrainian born American who launched the precursor to IWD in 1909. She fought for women’s ed, labor & voting rights & desegregation. Her “Diary of a Shirtwaist Striker” influenced better NY labor laws. ???????????? pic.twitter.com/pzp8wGx2tp
— Tia Sollecito (@tiasollecito) March 9, 2022
Η Ημέρα της Γυναίκας ξεκίνησε από τη ρωσικής καταγωγής Εβραία, Τερίσα Σέρμπερ Μαλκίελ, στη Νέα Υόρκη, πριν ταξιδέψει στη Σοβιετική Ένωση και επιστρέψει ξανά.
Η Τερίσα Σέρμπερ Μαλκίελ γεννήθηκε το 1874 στη Ρωσική Αυτοκρατορία, σε μια περιοχή που σήμερα βρίσκεται στη δυτική Ουκρανία.
Καταγόταν από οικογένεια της μεσαίας τάξης και οι γονείς της φρόντισαν να λάβει πολύπλευρη εκπαίδευση. Η καταγωγή της οικογένειας οδήγησε στον διωγμό τους και την αναγκαστική μετανάστευση στις Ηνωμένες Πολιτείες στα τέλη του 1891. Η Τερίσα ήταν τότε 17 ετών.
Στη νέα πραγματικότητα που βίωνε η εκπαίδευση και οι γνώσεις της λίγη -έως ελάχιστη σημασία- είχαν, όπως αναφέρει η ιστορικός Σάλι Μ. Μίλερ.
Η Τερίσα Σέρμπερ Μαλκίελ πολύ γρήγορα βρέθηκε στην ίδια απελπιστική θέση με τόσες άλλες μετανάστριες, πιάνοντας δουλειά σε ένα εργοστάσιο ενδυμάτων.
Οι συνθήκες ήταν βάναυσες. Οι βάρδιες μπορούσαν να διαρκέσουν 18 ώρες, οι τραυματισμοί ήταν συνηθισμένοι και οι γυναίκες κέρδιζαν τα μισά απ’ ό,τι οι άντρες, ίσα ίσα για να πληρώσουν το ενοίκιο σε πολυπληθείς πολυκατοικίες και πανσιόν.
Έτσι, όπως πολλές Εβραίες και Ιταλίδες μετανάστριες της εποχής, η Τερίσα Μαλκίελ σύντομα εντάχθηκε στο εργατικό κίνημα και στη συνέχεια ίδρυσε ένα σωματείο για τις γυναίκες που έφτιαχναν μανδύες.
Ένθερμη υποστηρίκτρια της ισότητας των γυναικών και του δικαιώματος ψήφου
Σε ηλικία 26 ετών παντρεύτηκε τον δικηγόρο Λέον Μαλκίελ. Οι ριζοσπαστικές καταβολές τους ήταν ένα από τα σημεία σύγκλισης.
Η νέα ζωή της μπορεί να μην περιλάμβανε τη σκληρή δουλειά του εργοστασίου όμως εκείνη δεν σταμάτησε ποτέ την ακτιβιστική δράση της, παρέχοντας βοήθεια σε μετανάστριες, αναλαμβάνοντας ηγετικές θέσεις στο Σοσιαλιστικό Κόμμα της Αμερικής και, μαζί με τον σύζυγό της, συνιδρύοντας μια σοσιαλιστική εφημερίδα, τη New York Call.
Η Μαλκίελ ήταν ένθερμη υποστηρίκτρια της ισότητας των γυναικών και του δικαιώματοςψήφου, αν και ήταν επιφυλακτική απέναντι στις γυναίκες της ανώτερης τάξης (μη μετανάστριες) που είχαν την τάση να ηγούνται των ομάδων για το δικαίωμα ψήφου των γυναικών.
Υποστήριζε ότι η πραγματική ισότητα -για τις γυναίκες, τους Αφροαμερικανούς, τους μετανάστες και τα παιδιά-εργάτες- θα ερχόταν μόνο μέσω του σοσιαλισμού.
Σε αυτό το πλαίσιο πρότεινε την πρώτη Εθνική Ημέρα της Γυναίκας το 1909. Σύμφωνα με την ιστορικό του Πανεπιστημίου Rutgers, Τέμα Κάπλαν, πραγματοποιήθηκαν εκδηλώσεις σε όλη τη Νέα Υόρκη, όπου χιλιάδες άνθρωποι συγκεντρώθηκαν για να πιέσουν για το δικαίωμα ψήφου των γυναικών.
Η απεργία της 8 Μαρτίου του 1857 που δεν συνέβη ποτέ
Είναι πολλοί εκείνοι που ταυτίζουν τον πρώτο εορτασμό της Ημέρας της Γυναίκας με την απεργία των εργατριών στις 8 Μαρτίου του 1857 ή ακόμα ισχυρίζονται ότι η Μαλκίελ θέλησε να τιμήσει τη συγκεκριμένη απεργία.
Σύμφωνα με έρευνες που πραγματοποίησαν δύο εμβληματικά μέλη του φεμινιστικού κινήματος της Γαλλίας, η Λιλιάν Καντέλ και η Φρανσουάζ Πικ, καμία εφημερίδα και κανένα ιστορικό αρχείο δεν έχει καταγράψει κάποιο σημαντικό γεγονός στις 8 Φεβρουαρίου του 1857 στη Νέα Υόρκη, αν και υπήρχε άφθονη κάλυψη των εργατικών απεργιών υπό την ηγεσία γυναικών δεκαετίες νωρίτερα.
Η πρώτη Εθνική Ημέρα της Γυναίκας έδωσε το έναυσμα για μια γεμάτη χρονιά για τη Μαλκίελ. Στα μέσα του 1910, υποστήριξε μια τεράστια απεργία των εργατριών της Shirtwaist, που ονομάστηκε «Εξέγερση των 20.000».
Αφού άντεξαν έναν χειμώνα στην απεργία, οι εργάτριες διεκδίκησαν και κέρδισαν καλύτερες αμοιβές και λιγότερες ώρες εργασίας, αν και οι εργοστασιάρχες αρνήθηκαν να υποχωρήσουν σε θέματα ασφάλειας.
Η απεργία έληξε περίπου την ίδια στιγμή με τη δεύτερη Εθνική Ημέρα της Γυναίκας στις 27 Φεβρουαρίου του 1910. Αυτή τη φορά, έγιναν εκδηλώσεις σε όλη τη χώρα και οι New York Times κάλυψαν μια μεγάλη συγκέντρωση στο Carnegie Hall.
Η Μαλκίελ δημοσίευσε μάλιστα ένα βιβλίο με τίτλο “The Diary of a Shirtwaist Striker”, μια μυθιστορηματική περιγραφή της εξέγερσης, στην οποία μια νεαρή γυναίκα αμερικανικής καταγωγής ενώνεται με τις μετανάστριες συναδέλφους της για να διεκδικήσουν καλύτερες συνθήκες εργασίας.
Έναν χρόνο μετά την άρνηση της διοίκησης να επανεξετάσει τα ζητήματα ασφαλείας του εργοστασίου, στο Triangle Shirtwaist Factory ξέσπασε φωτιά οδηγώντας στον θάνατο 146 ανθρώπους – 123 από αυτούς γυναίκες και κορίτσια, που είχαν κλειστεί μέσα από τους ιδιοκτήτες του εργοστασίου.
Ο ρόλος της Κλάρα Ζέτκιν
«Όταν οι άνδρες σκοτώνουν, είναι καθήκον των γυναικών να αγωνίζονται για τη διατήρηση της ζωής. Όταν οι άνδρες σιωπούν, είναι καθήκον μας, να υψώσουμε τη φωνή των ιδανικών μας». Τα λόγια ανήκουν στην Κλάρα Ζέτκιν, μία γυναίκα διόλου τυχαία στον αγώνα των γυναικών για ισότητα.
Μια γυναίκα που συνέδεσε κι εκείνη το όνομά της με την Ημέρα της Γυναίκας, η οποία εορτάστηκε για πρώτη φορά από το Σοσιαλιστικό Κόμμα των ΗΠΑ στις 28 Φεβρουαρίου 1909 όμως η καθιέρωσή της ήρθε έναν χρόνο αργότερα έπειτα από πρόταση της γερμανίδας σοσιαλίστριας Κλάρα Ζέτκιν.
Στις 19 Μαρτίου 1911, στην Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας συμμετείχαν για πρώτη φορά πάνω από ένα εκατομμύριο ανθρώπων στην Αυστρία, τη Δανία, τη Γερμανία και την Ελβετία. Μόνο στην Αυστροουγγρική Αυτοκρατορία υπήρξαν 300 διαδηλώσεις.
Το 1913 οι Ρωσίδες όρισαν την πρώτη τους Διεθνή Ημέρα της Γυναίκας το τελευταίο Σάββατο του Φεβρουαρίου (σύμφωνα με το Ιουλιανό ημερολόγιο που στη συνέχεια χρησιμοποιήθηκε στη Ρωσία).
Στη Βιέννη, οι γυναίκες παρέλασαν στη Ρίνγκστρασσε ζητώντας να τους δοθεί το δικαίωμα του εκλέγειν και της κατοχής δημοσίων αξιωμάτων. Διαμαρτυρήθηκαν επίσης κατά της διάκρισης λόγω φύλου στην εργασία.
Οι Αμερικανοί συνέχισαν να γιορτάζουν την Εθνική Ημέρα της Γυναίκας την τελευταία Κυριακή του Φεβρουαρίου. Γυναίκες μέλη της Αυστραλιανής Ομοσπονδίας Εργατών Οικοδόμων διαδηλώνουν κατά την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας το 1975 στο Σίδνεϊ.
Τα Ηνωμένα Έθνη την υιοθέτησαν το 1975 ως ημέρα εορτασμού των επιτευγμάτων των γυναικών. Από το 1977 διεξάγεται υπό την αιγίδα του ΟΗΕ.
Με πληροφορίες από The Washington Post
