Το θέμα «βαρύ». Ο προορισμός εξίσου. Γι’ αυτό και η απόφαση για τη διεξαγωγή του πρώτου περιφερειακού συνεδρίου του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΞΕΕ), στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας «Φιλοξενία με Αξία για Όλους», είχε θέμα τη βιωσιμότητα. Και για τον ίδιο λόγο επιλέχθηκε η Ρόδος. «Στο Νότιο Αιγαίο ζούμε και αναπνέουμε από τον τουρισμό. Καταλαβαίνουμε και αισθανόμαστε τις προκλήσεις», είπε ο Περιφερειάρχης Γιώργος Χατζημάρκος και Πρόεδρος της Ενωσης Περιφερειών Ελλάδος (ΕΝΠΕ), καλωσορίζοντας την πολυπληθή αποστολή δημοσιογράφων, τοπικών παραγόντων, ξενοδόχων στο συνέδριο «Χαράσσοντας το Δρόμο για Ένα Βιώσιμο Αύριο», στις 27 Μαΐου στο Rodos Palace.
Η επιλογή της Ρόδου δεν ήταν τυχαία, καθώς το νησί θέτει στόχο να γίνει ο πρώτος βιώσιμος προορισμός στον κόσμο, έως το 2030 (The Rhodes Co-Lab). «Η Ρόδος είναι το μεγάλο σχέδιο», είπε ο κ. Χατζημάρκος. Μια και η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου έχει ήδη επιδείξει πιλοτικά παραδείγματα της Τήλου (το πρώτο ZERO waste νησί παγκοσμίως), της Χάλκης (ενεργειακή αυτονομία) και της Αστυπάλαιας (πράσινη μετάβαση – κινητικότητα). «Ο δρόμος για το καλύτερο αύριο περνάει από τη βιωσιμότητα», είπε ο πρόεδρος του ΞΕΕ Αλέξανδρος Βασιλικός, ανοίγοντας με την ομιλία του τις εργασίες. Για να συνεχίσει, σημειώνοντας ότι «το περιβάλλον είναι το υπερπολύτιμο εθνικό μας κεφάλαιο. Δεν πρέπει να εξαντλήσουμε αυτό το κεφάλαιο». Για να επιτευχθεί αυτό χρειάζονται τρία πράγματα: χρηματοδοτικοί πόροι και εργαλεία, συνένωση δυνάμεων, συνεργασία και τέλος, όραμα που θα εμπνέει και ηγεσία που θα το υλοποιεί, υπογράμμισε, θυμίζοντας και το σύστημα περιβαλλοντικής κατάταξης των ξενοδοχείων, που σχεδίασε το ΞΕΕ σε συνεργασία με το ΤΕΕ και νομοθέτησε πρόσφατα το υπουργείο Τουρισμού.
Στο πλαίσιο της θεσμοθέτησης, ο ευρωπαίος Επίτροπος Βιώσιμων Μεταφορών και Τουρισμού, Απόστολος Τζιτζικώστας, ανακοίνωσε σε μήνυμά του ότι έως το 2026 θα παρουσιαστεί στην Ευρωπαϊκή Ενωση η κοινή στρατηγική για τον τουρισμό. Στρατηγική για την οποία γίνεται επεξεργασία θεμάτων όπως, οι νέες τεχνολογίες, το περιβάλλον, η διαχείριση ροών. «Να επενδύσουμε στη διαφοροποίηση», τόνισε. Ο τουρισμός λοιπόν χρειάζεται όλα τα παραπάνω για να μπει στο μονοπάτι της βιωσιμότητας. «Παλιότερα, ο τουρισμός έκανε λιγότερο κακό», δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος της World Sustainable Hospitality Alliance και διευθυντής της Επιτροπής του Παγκόσμιου Ινστιτούτου Βιώσιμου Τουρισμού Glenn Mandziuk (Γκλεν Μαντζουίκ), μιλώντας στο πρώτο πάνελ με τίτλο «Ξενοδόχοι σε δράση». Καταγράφονται «180 εκατομμύρια τόνοι τροφίμων που πετιούνται και 1,8 εκατομμύρια σύγχρονοι σκλάβοι στη βιομηχανία του τουρισμού. Αυτά είναι ζητήματα, τα οποία θα πρέπει να διαχειριστούμε», πρόσθεσε. «Οι ίδιοι οι ξενοδόχοι θα πρέπει πρώτα να αυτο–αστυνομευθούν» σε θέματα βιωσιμότητας «ώστε να εμπνεύσουν την κοινωνία», σχολίασε ο αναπληρωτής Γενικός Γραμματέας του ΣΕΤΕ και πρόεδρος του Συστήματος Εναλλακτικής Διαχείρισης Αποβλήτων ReHORECA Sustainability System Φώτης Κοκοτός.
«Το απόρριμμα είναι υλικό. Εχει κόστος. Χρειάζεται να γίνει διαλογή στην πηγή. Χρειάζεται να γίνει συλλογική διαχείριση αποβλήτων, ώστε τα υλικά να επιστρέφουν σαν έσοδο στα ξενοδοχεία», επισήμανε, αναφερόμενος στο σύστημα που έχουν ήδη ξεκινήσει να εφαρμόζουν στην Κρήτη. «Κανένας δεν τα κάνει όλα σωστά. Ολοι κάνουν κάτι από όσα απαιτεί η βιωσιμότητα», συμπλήρωσε ο κ. Mandziuk. Για να υποστηρίξει ότι ο τουρισμός «χρειάζεται να αλλάξει αφήγημα, ώστε να επιτευχθεί η αλλαγή». Αυτό το αφήγημα θα πρέπει στη συνέχεια να μεταδοθεί. Ετσι η ξενοδοχία θα προσελκύσει εργαζόμενους, οι οποίοι θα θέλουν να εργαστούν σε έναν χώρο με όραμα. «Δεν αρκεί ο εργαζόμενος να έχει στο μυαλό ότι καθαρίζει το δωμάτιο για τον πελάτη. Χρειάζεται να αισθάνεται ότι με αυτόν τον τρόπο κάνει καλό στο κοινωνικό σύνολο».
Βιωσιμότητα ως βίωμα
Όλα αυτά δεν είναι θέμα μόνο επιχειρηματικής στρατηγικής, ή εμπορικής αξιοποίησης. Είναι ζήτημα στάσης ζωής. Όπως η περίπτωση του Φραγκίσκου Καρέλα, δημιουργού και διευθύνοντος συμβούλου του βιολογικού αγροτουριστικού κτήματος Eumelia Organic Agrotourism Farm & Guesthouse στη Λακωνία. Μετά από μια ακαδημαϊκή και επαγγελματική διαδρομή σε μητροπόλεις και θεσμικούς οργανισμούς στο εξωτερικό, αποφάσισε να επιστρέψει στην Ελλάδα και το 2003 ξεκίνησε την προσπάθεια, εστιάζοντας στην αξία του διατροφικού τομέα. Σήμερα η Eumelia ενσωματώνει τεχνολογίες περιβάλλοντος, δραστηριότητες όπως γευσιγνωσία ελαιόλαδου, κρασιού, μαθήματα μαγειρικής, προγράμματα με εκπαιδευτικό χαρακτήρα, αναδεικνύοντας την επαφή του ανθρώπου με τη φύση. Αυτή που αναζητούν ταξιδιώτες εκλεπτυσμένοι από τη Βόρεια Αμερική (50% της πελατείας), την Ευρώπη και την Ασία. «Θέλουμε να δυναμώσουμε την επαφή με τη φύση όσων ζουν στα αστικά κέντρα», είπε ο κ. Καρέλας.
Βραβευμένος φωτογράφος και τα τελευταία χρόνια ξενοδόχος με όραμα, καθώς αναπαλαίωσε το κτίριο ενός παλιού σχολείου στο Συρράκο Ιωαννίνων, ο Ευάγγελος Γιωτόπουλος έχει υπηρετήσει και στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Σήμερα, ο ιδιοκτήτης του Old School Boutique Hotel περιγράφει, μεταφέροντας το δικό του βίωμα, στο δεύτερο πάνελ για την Προτεραιότητα στην Κοινωνία και την Ταυτότητα των προορισμών: «Οταν έρχεται κάποιος στο Συρράκο, το πρώτο πράγμα που του λέμε είναι πώς να γνωρίσει τον τόπο με τις αισθήσεις του. Τον παροτρύνουμε να περπατήσει τα μονοπάτια, να δει το σπήλαιο, να ακούσει τους ήχους της φύσης, να απολαύσει ένα αφέψημα από βότανα».
Και με ποιον τρόπο η βιωσιμότητα από προσωπικό βίωμα γίνεται εφαρμοσμένη πρακτική;
Τα ελληνικά ξενοδοχεία κινούνται σταδιακά προς ένα πιο βιώσιμο μοντέλο λειτουργίας, όπως αποτυπώθηκε στην έρευνα του ΙΤΕΠ/ΞΕΕ ESG 2024 για τη Βιώσιμη Φιλοξενία. Στην παρουσίασή της, ο γενικός διευθυντής του Ινστιτούτου Δρ. Γεώργιος Πετράκος, επισήμανε ότι αν και τα επίπεδα βούλησης, στοχοθεσίας και ευαισθητοποίησης είναι υψηλά σε όλες τις κατηγορίες ξενοδοχείων, η πρόοδος κυρίως σε τεχνολογικό επίπεδο είναι ανομοιογενής. Tα μεγάλα και ανώτερης κατηγορίας ξενοδοχεία, σε υψηλά ποσοστά, προχωρούν με σημαντικές επενδύσεις σε νέες τεχνολογίες και συστήματα, ενώ τα μικρότερα και χαμηλότερης κατηγορίας προτιμούν άμεσες, ορατές και οικονομικά αποδοτικές λύσεις, καθώς πιο τεχνικά, απαιτητικά έργα εφαρμόζονται περιορισμένα. Κάτι που δείχνει την άμεση ανάγκη για ενημέρωση και επιμόρφωση, για κίνητρα και επιδοτήσεις σε έργα με στόχο τη βιώσιμη ανέλιξή τους και για στρατηγική υποστήριξη από Πολιτεία και τοπικούς φορείς.
Τα ξενοδοχεία μπαίνουν σταδιακά στον δρόμο της βιωσιμότητας. Είναι αρκετό όμως αυτό; Όχι. Θα πρέπει και οι προορισμοί να ακολουθήσουν τον ίδιο δρόμο. Στις υποδομές, στη διοίκηση, στην κοινωνία. Όλοι θα πρέπει να ευθυγραμμιστούν. Όχι γιατί είναι ανάγκη που η κλιματική κρίση την καθιστά επείγουσα. Όχι γιατί είναι η διεθνής τάση και μπορεί να κεφαλαιοποιηθεί εμπορικά. Αλλά γιατί είναι η αλλαγή στον τρόπο σκέψης για τη ζωή που θα συντονίσει κάθε απόφαση και ενέργεια. Και στη συνέχεια, το αποτέλεσμα θα πείσει. Όπως στην περίπτωση των τριών νησιών. Η στροφή στη βιωσιμότητα έφερε οφέλη. Η Αστυπάλαια είδε τη φήμη της να εκτοξεύεται. Στη Χάλκη οι κάτοικοι είδαν αύξηση στο οικογενειακό εισόδημα. Και στην Τήλο, είδαν πρωτίστως το όφελος στο περιβάλλον, είπε ο Περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου, σε συνάντηση με δημοσιογράφους στο περιθώριο του συνεδρίου. Για να προαναγγείλει ότι το παράδειγμα των τριών νησιών, πέρα από τον μεγάλο στόχο της Ρόδου – ο οποίος θα είναι ολιστικός με μια σειρά κριτηρίων ESG – θα επιχειρηθεί να εφαρμοστεί και σε άλλα μικρά νησιά της αρμοδιότητάς του. Μεταξύ αυτών Καστελόριζο, Ηρακλειά, Σχοινούσα, Δονούσα, Κουφονήσι.
Το κλειδί για να γίνει αυτό ποιο είναι; «Η βιωσιμότητα δεν είναι μόνο ευθύνη της δημόσιας διοίκησης που μπορεί με διοικητικά μέτρα να φτάσει στον στόχο», είπε. «Πρέπει να πειστεί η κοινωνία». Και για να επιτευχθεί συνολικά, ειδικά στους μικρούς τόπους, «όπου το ζητούμενο είναι να παραμείνουν εκεί οι άνθρωποι», χρειάζεται «να κάνεις κάθε κάτοικο να καταλάβει πώς και πόσο η αλλαγή θα βελτιώσει τη ζωή του». Έναν – έναν και όλους μαζί. Πέρα από το να πεις ποιο είναι το γενικότερο όφελος για το νησί. Ολα αυτά χρειάζονται μια ακόμα συνθήκη: ένα σαφές Χωροταξικό πλαίσιο που να στρέφεται στην ίδια κατεύθυνση. Δύσκολος δρόμος, αλλά και ο μόνος.
Ιδού (και) η Ρόδος, λοιπόν.
Πηγή: Protagon.gr
